سونوگرافی لگن جهت بررسی رحم و تخمدان ها, برای اندازه گیری و ارزیابی ارگان های قرار گرفته در لگن در خانم ها استفاده می گردد و شامل موارد زیر می باشد :
۱٫ شکل ، اندازه و محل قرارگیری رحم و تخمدان ها
۲٫ ضخامت، اکوژنیستی ( تیرگی یا روشنی تصاویر در رابطه با دانسیته بافتی ) و وجود مایع یا توده در رحم، لوله های فالوپ یا نزدیک به مثانه
۳٫ طول و ضخامت دهانه رحم
۴٫ تغییر شکل در مثانه
۵٫ جریان خون در ارگان های لگن، سونوگرافی لگن میتواند اطلاعات زیادی در مورد اندازه ، محل و ساختمان توده های لگنی ارائه نماید.
سونوگرافی لگن میتواند برای تشخیص و کمک به درمان اختلالات زیر استفاده شود :
۱٫ اختلال در ساختمان آناتومیک رحم
۲٫ تومور های فیبروئید، توده ها، کیست ها و سایر انواع توده ها و سایر انواع تومور ها در پلوریس
۳٫ وجود و محل IUD
۴٫ وجود عفونت ها و اختلالات التهابی داخل لگن (PID)
۵٫ خونریزی بعد از یائسگی.
سونوگرافی رحم و تخمدان
یکی از شایعترین یافته های دستگاه سونوگرافی یک کیست تخمدانی است
سونوگرافی عالیترین روش تشخیص مراحل بسیار ابتدایی یک حاملگی است.
با سونوگرافی تخمدان ها پزشک این امکان را پیدا میکند تا از زمان دقیق رسیدن تخمکها به بلوغ نهایی و همچنین زمانی که یک خانم تخمک گذاری میکند اطلاع حاصل نماید. پس سونوگرافی جزء اصول پایه و اساسی در درمان نازایی است، زیرا اغلب درمانهای موجود در حوالی زمان تخمک گذاری خانم ها قابل اجرا میباشد. معمولاً، با انجام سونوگرافی های روزانه میتوان چگونگی رشد فولیکول را که بصورت حبابهای سیاهرنگ نمایان میگردد بررسی نمود. بیشتر خانم ها میتوانند فولیکولهای خود را در روی صفحه نمایشگر دستگاه سونوگرافی مشاهده کنند و متوجه می شوند که فولیکولهای آنها پاره شده است یاخیر. یکی از دیگر فواید سونوگرافی اندازه گیری ضخامت جدار داخلی رحم یعنی همان اندومتر است. هورمون استروژن که موجب نازک شدن جدار فولیکول میگردد باعث افزایش ضخامت اندومتر میشود. پزشک با توجه به ضخامت و روشنی اندومتر در تصاویر سونوگرافی میتواند تصور خوبی از میزان استروژن تولید شده و در نتیجه کیفیت تخمک به دست آورد
کیست تخمدان :
یکی از شایعترین یافته های دستگاه سونوگرافی یک کیست تخمدانی است. کیست تجمعی از مایع در داخل تخمدان است که توسط جدار نازک احاطه شده است. در حین تخمک گذاری، یک تخمک رشد نموده ولی نمیتواند پاره شود و تخمک را آزاد نماید. مایع فولیکول بجای اینکه جذب شود، در داخل فولیکول باقی مانده و تشکیل یک کیست فولیکولار را میدهد. نوع دیگر کیست فونکسیونل تخمدان کورپوس لوتئوم است و زمانی تشکیل میشود که فولیکول از خون پر میشود.
کیستهای ساده دیواره نازک دارند و بصورت یک حباب سیاه بزرگ دیده میشوند. کیستهای حاوی خون ( بعنوان مثال کیست شکلاتی در بیماران دچار اندومتریوز) در داخل خود یک سایهای دارد که بصورت سفید دیده می شود، و در واقع بصورت یک توده پیچیده به نظر میرسند. شیوع کیستهای فولیکولار درخانم های نابارور بعلت مصرف داروهایی مثل کلومیفن و آمپول HMG برای تحریک تخمک گذاری افزایش مییابد. کیستهای فونکسیونل تخمدان معمولاً در عرض ۶۰ روز بدون درمان برطرف میشوند. بهرحال، اگر کیست بزرگتر از ۶ سانتیمتر باشد یا بیش از ۶ هفته باقی بماند، نیاز به انجام آزمایشات تکمیلی خواهد بود.
